Η τελευταία αμερικάνικη μόδα που βλέπω να πουλάει πολύ και στην Ελλάδα είναι η προσήλωση σε κάτι ανεκδιήγητα ψευδοεπιστημονικά how-to's που καθοδηγούν άντρες στην μετεφηβεία ως προς το πώς θα γίνουν επιτυχημένα alpha males.
Αν δεν σας είναι γνώριμος ο όρος, alpha male είναι η τάση που θέλει τον άντρα «ξανά κυρίαρχο αρσενικό» - πρώτο της αγέλης. Ο alpha είναι αυτός που εκπνέει σιγουριά και αρσενικότητα, είναι αυτός που κλέβει τα βλέμματα (και την γκόμενα - εννοείται δε ότι όποια δεν του κάθεται είναι απλώς «λίγη γι' αυτόν»), δεν αμφιταλαντεύεται, έχει πάντα στόχο, είναι συνειδητοποιημένος, κάνει πάντα αισθητή την επιβλητική παρουσία του και γενικά αν δεν το πιάσατε ακόμα το νόημα κάντε μια γκουγκλιά, γιατί δεν φταίει σε τίποτα το στομάχι μου απογευματιάτικο.
Αν έχετε παρακολουθήσει έστω και μία φορά την σειρά How I Met Your Mother, σίγουρα θα έχετε πετύχει τον χαρακτήρα Μπάρνι Στίνσον. Ο Μπάρνι ξοδεύει άφθονο χρόνο στην βελτίωση της εικόνας του, κ' άλλο τόσο στο να καθοδηγεί νέους στο πώς να γίνουν από αγοράκια, Άντρες. Βέβαια στον Μπάρνι συγχωρείται γιατί γίνεται με χιούμορ, χαριτωμενιά (wit) και πολλές φορές αυτοϋπονομευτικά. Άλλο αν τελικά καταλήγει role model των εφήβων που δεν πιάνουν τον αυτοσαρκασμό του.
Σκεφτείτε λοιπόν έναν Μπάρνι Στίνσον, χωρίς το wit του Νιλ Πάτρικ Χάρις, με ψευδαισθήσεις μεγαλείου, δοκησίσοφο και ημιμαθή, που έχει κόψει και ράψει στα μέτρα του τετριμμένες θυμοσοφίες και ψευδοβιολογίες, θεωρεί τον εαυτό του πνευματικό ταγό, διανοούμενο και σημαντικό καθοδηγητή που έχει έρθει με το καθήκον να ενηλικιώσει τα αποπροσανατολισμένα αγοράκια, προσθέστε μια πρέζα κακοχωνεμένου Νίτσε, αισθητική ιλλουστρασιόν περιοδικού αυτοβελτίωσης του 1,99€ απ' το περίπτερο και μια ισχυρή δόση καλλωπισμένης δημαγωγίας, και, συγχαρητήρια: έχετε τον Τζόρνταν Πίτερσον.
Ο Πίτερσον, μαζί με το (παλιό, στην πραγματικότητα) πρόταγμα του κυρίαρχου αρσενικού, επαναφέρει στο προσκήνιο και έναν σκληρό μισογυνισμό, ο οποίος όμως αυτή την φορά έχει έρθει αποφασισμένος να κερδίσει. Και πώς σκοπεύει να το κάνει αυτό; Θεμελιώνοντας τώρα και επιστημονικά τα επιχειρήματά του. Ή... στο περίπου. Γιατί δεν πιστεύω να είχατε την εντύπωση ότι θα διαβάσετε κάτι σοβαρό στα βιβλία κανόνων ενός ημιμαθούς δημαγωγού που έχει κάνει καριέρα με το να ανακατώνει κακοδιαβασμένες κοινωνιολογικές και βιολογικές έρευνες με μπακάλικες θυμοσοφίες και ν' αναπαράγει χιλιοκατερριμμένες θεωρίες συνωμοσίας. Κείμενα πολύ καλύτερα απ' το δικό μου έχουν γραφτεί που αποδομούν ολοκληρωτικά το πιτερσιανό ίζημα, κ' όποιος θέλει μπορεί να τα διαβάσει: 1, 2, 3, 4, 5, 6 και φυσικά η βιντεάρα της ContraPoints: https://www.youtube.com/watch?v=4LqZdkkBDas.
Τι τα θέλεις όμως: ο ημιμαθής στον ημιμαθή πουλάει -και μάλιστα εκατομμύρια βιβλία. Πρώτος και σημαντικότερος κανόνας κατά τον ...όψιμο ποδηγέτη Πίτερσον: να στρώνεις το κρεβάτι σου. Τα κακά όλα της σημερινής πραγματικότητας δεν είναι παρά αποτέλεσμα των μικρομέγαλων non-alphas που έχασαν τον έλεγχο απ' τις διαβολικές γυναίκες (εφεξής: Πλάσμα Γ), οι οποίες του πήραν τον αέρα και τον υπέταξαν. Αν όμως έστρωναν το κρεβάτι τους, έπαιρναν στα χέρια τους τον εαυτό τους δηλαδή και επιβάλλονταν -όπως όριζε ανέκαθεν η φύση και των δύο- στο Πλάσμα Γ, θα ανακτούσαν τον έλεγχο, ο κόσμος θα επέστρεφε απ' την Κόλαση του πολιτιστικού μαρξισμού (εφεξής: Το Τέρας), στο Καθαρτήριο του μισογυνισμού, για να φτάσει επιτέλους στον λυτρωτικό Παράδεισο του Κυρίαρχου Σερνικού. Του Άντρα του πολλά βαρύ. Του βαρβάτου, του αναβάτη, πούναι κίλλερ στο κρεβάτι.
Γελάτε τώρα, όμως δεν είναι καθόλου αστείο. Και, όπως είπα και πριν, καθόλου παλιό ως φαινόμενο. Στην πραγματικότητα βλαστίζει ξανά εκεί ακριβώς όπου γεννήθηκε: στην ήπειρο της βιομηχανίας της ατομικότητας. Στην ήπειρο του success story, εκεί που κάθε δευτερόλεπτο πιέζεσαι από παντού για να μην καταλήξεις αποτυχημένος, σύμφωνα με προδεδικασμένα κοινωνικά στάνταρ. Αν δεν έχεις βρει σταθερή, καλοπληρωμένη δουλειά μέχρι τα 30, αν δεν έχεις κάνει παιδί στα 27, αν δεν έχεις βρει τον στόχο σου στα 22, αν φοβάσαι στον κόσμο που ρίχτηκες, αν νιώθεις αβέβαιος για το ποιος είσαι και τι θέλεις, έχεις αποτύχει. Και σ' αυτή την πίεση είναι που πατάνε κάτι τέτοιοι κουτοπόνηροι Κλέωνες, που με την ιδιότητα του σοφού, «εκλαϊκευμένου» ψυχοκαθοδηγητή έρχονται να σε βάλουν στον ίσιο δρόμο. Και φυσικά, τις περισσότερες φορές τούς περιμένουν με ανοιχτές τις αγκάλες και τους θεοποιούν, γιατί έχουν υποκλιθεί αμαχητί στο κυρίαρχο αφήγημα των επιτυχημένων ανθρώπων/αποτυχημένων υπανθρώπων και, ω του θαύματος, κανείς δεν θέλει να ανήκει στους δεύτερους.
Σ' αυτή την βιομηχανία της ατομικότητας, η Φιλοσοφία είναι απλά συνταγές αυτοβελτίωσης, η Επιστήμη άλλοθι της εγωμανίας και η Παιδεία επάγγελμα αυτόκλητων πεφωτισμένων συμβουλατόρων.
Αυτό που δεν καταλαβαίνουν όμως τα παιδάκια που τρέχουν σωρηδόν στις διαλέξεις τους και μαίνονται όπου σταθούν κι όπου βρεθούν ενάντια στους «καταραμένους SJW», είναι ότι οι κάθε λογής Πίτερσον, δεν θα σταματήσουν εκεί. Θα πάρουν το σεξιστικό αστείο που άκουσες κάποτε, θα σου το «θεμελιώσουν επιστημονικά» και θα στο ξαναπουλήσουν ως φιλοσοφημένο masculinity. Θα πάρουν την ιδεολογία του bully και θα στην ξαναπουλήσουν ως φυσικό ανταγωνισμό του alpha male. Θα πάρουν την αυτοκτονία του άστεγου απ' το δίπλα τετράγωνο και θα στην ξαναπουλήσουν ως αντιπαράδειγμα: μην αποτύχεις στην ζωή σου - κόψε το σβέρκο σου να μην γίνεις σαν αυτόν. Αυτός δεν είχε στόχο. Δεν καταστροφολογώ καθόλου, τους βλέπουμε να τα αναπαράγουν ένα προς ένα όλα αυτά. Θα σε στρέψουν ενάντια στις προδιαθέσεις και τις επιθυμίες σου: να είσαι βαρβάτος και όχι ντροπαλός, να είσαι dominant και όχι αγαθός. Να κυνηγάς γκόμενες: οι γυναίκες είναι ερωτικοί στόχοι, δεν είναι φίλες σου. Έτσι είναι η φύση. Να μην δέχεσαι άλλα αρσενικά στην αγέλη, εσύ είσαι ο ένας και μοναδικός. Έτσι είναι η φύση. Να μην αμφιταλαντεύεσαι, έτσι είναι η φύση. Έχεις δει ποτέ ζώο να αμφιταλαντεύεται για το τι πρέπει να κάνει; Να μην αποστρέφεσαι την ιεραρχία. Το ήξερες ότι κάθε φορά που ένας αστακός ανελίσσεται στην ιεραρχία της αγέλης του, αυξάνεται η παραγωγή σεροτονίνης στον εγκέφαλό του; Έτσι είναι η φύση... και ούτω καθεξής.
Δεν ξέρω από πού πρέπει να πιάσει κανείς το νήμα για να καταλήξει στις αιτίες (και άρα στις λύσεις για ξεπέρασμα) αυτού του φαινομένου. Να οφείλεται σ' αυτή την φανατική ανάγκη που δείχνουμε για καθοδήγηση από ηγέτες; Σε απωθημένα και daddy issues που δεν λύσαμε ως έφηβοι και τα ξανανταμώνουμε στην πορεία υπό την πατρική φιγούρα ενός Συνειδητοποιημένου/Επιτυχημένου Ενήλικα; Σε μια συλλογική κατάθλιψη που μας έχει αφήσει δίχως όραμα και άρα εύκολη λεία σε πνευματικούς δημοκόπους; Σε μια προδιάθεση να ξεχωρίσουμε με κάθε τρόπο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να γινόμαστε μισαλλόδοξα ανθρωπάρια; Μήπως σε ένα βαθύτερο μίσος για τον εαυτό μας, ή για τον άλλο; Δεν το ξέρω.
Αυτό που σίγουρα ξέρω είναι ότι ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου έχουμε τέτοια εξάρτηση από τόσο καλά εξοπλισμένους δημαγωγούς, και δεν φαίνεται να εξασθενεί σύντομα η επιρροή τους. Αν ο ηθικισμός ήταν η εκδίκηση του μνησίκακου, τώρα ζούμε την αντεκδίκηση μιας νέας συντήρησης, που έχει έρθει εξελιγμένη να «ξαναπάρει πίσω όσα έχασε απ' τους υπερευαίσθητους».
Σκεφτείτε λίγο την επόμενη φουρνιά ανθρώπων που θα βγάλουν οι Πίτερσον της εποχής μας. Μεγαλώνουν αυτή τη στιγμή που μιλάμε στα incel forums και τις υπο-κοινότητες του Reddit. Ο τραμπισμός θα φαντάζει μπροστά τους απλώς μια μετριοπαθής αφετηρία.
